Su Altına Yolculuk: Dalış Sporu
Okuma Süresi:4 Dakika, 20 Saniye
Bir kara canlısı olarak biz insanların tarih boyunca uçmaya ve yüzmeye özel bir ilgisi olmuştur. Bu ilgi aslında bir bakıma yeni dünyaları keşfetme isteğidir de. Denizlerin veya okyanusların bizim dünyamızdan bambaşka olan o canlılığını ve güzelliğini görmek insanda bir tutkuya dönüşecek dalış isteğini uyandırır.
Dalış Sporunun Tarihçesi
İnsanlar çok eski çağlardan beri değişik aparatlar kullanarak su altında daha uzun süreler kalmayı denemiştir. MÖ 500 yıllarına ait resimlerde su altında, hayvan derilerinden yapılmış tulumlar içindeki havayı soluyarak avlanan Eski Yunan dalgıçlar betimlenmiştir.
Özellikle Amerika’daki kolonilerden Avrupa’ya değerli eşyalar taşıyan gemilerin, korsanların ilgi odağı haline gelip birçok geminin batırılmasıyla, bu batan gemilerdeki yüklerin çıkartılması ihtiyacı insanoğlunu daha derine inmek ve orada daha uzun süre kalabilmek için yeni icatlar yapmaya itmiştir. Dalış Çanları’nın kullanılmaya başlanması bu yıllara dayanır.
Bir sonraki gelişme yüzey destekli su altı soluma aparatlarıdır ki, Jules Verne’in Denizler Altında Yirmi Bin Fersah kitabı yayınlandığında bunlar 20 yıla yakın bir zamandır kullanılmaktaydı. Ancak dalışta en büyük devrim 1943’te Fransız kâşif Jacques-Yves Cousteau’nun geliştirdiği regülatör sayesinde olmuştur. Cousteau’nun “su ciğeri” adını verdiği yüksek basınçlı bir tüp ve tek kademeli regülatörden oluşan aparat, insanın yüzeye hiçbir bağımlılık duymadan hayal bile edemeyeceği derinliklere inip uzun süreler kalabilmesine olanak sağlamıştır.2
Dalış Türleri
Hobi amaçlı ya da bir uzmanlık alanı dahilinde yapılabilecek olan dalış sporu ikiye ayrılır: Su altında nefes almak için herhangi bir ekipmanın kullanılmadığı serbest dalış ve scuba olarak da bilinen, su altında nefes almak için çeşitli ekipmanların kullanıldığı tüplü dalış.
Serbest Dalış
Temel dalış aletleri haricinde nefes almak için alet kullanmadan yapılan dalışa serbest dalış denir. Serbest dalış, gözlük, palet ve şnorkel haricinde herhangi bir ekipman kullanılmadan yapılır. Kendi içinde farklı disiplinlere ayrılan serbest dalışta, sporcular tek nefeste en fazla mesafeyi kattetmeyi amaçlarlar.
Serbest dalış tarihi, insanların su altı avcılığı için nefes tutmalarıyla başlamış ve günümüzde hobi amaçlı ya da rekabete dayalı insan vücudunun sınırlarını test etmelerine kadar uzanmıştır. Serbest dalış havuz veya açık su disiplinleri olarak ikiye ayrılır.
Günümüzde dünya rekortmeni serbest dalgıçlar tek nefeste 200 metreden daha derine tek nefesle inip, 300 metre üzeri mesafeyi su altından yatay yüzüp, 10 dakika üzerinde nefeslerini tutarak bu sınırları test etmeye ve geliştirmeye devam etmektedir.4
Tüplü Dalış (Scuba)
Su altında nefes almak için özel donanımların kullanıldığı dalış türüne ise aletli dalış, tüplü dalış ya da scuba denir. Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte çok daha derinlere gerçekleştirilebilen tüplü dalışta mutlaka teknik ve pratik eğitime ihtiyaç vardır. Tüplü dalış için yetkili bir eğitim kurumundan dalış eğitimi almanız gerekir.
Tüplü Dalış Eğitimi
Tüplü dalışta 5 metreye kadar yanınızda bir rehber ile deneme dalışları gerçekleştirebilir ve sonrasında eğitim alarak daha derin dalışlar gerçekleştirebilirsiniz. Alacağınız eğitimlerle 1, 2 ve 3 yıldız dalıcı olarak düzenlenen dalış için yeterlik belgesi olan bröveye sahip olursunuz.
Alacağınız teorik eğitimin ardından kademeli olarak 18 metreye kadar yapacağınız dalışlarla 1 yıldız dalıcı unvanını alırsınız. 1 yıldız dalıcı yanında 3 yıldız dalıcı olmadan dalış yapamaz ve en fazla 18 metreye derinliği inebilir, gece dalışı yapamaz. 2 yıldız dalıcı olmak için ise teorik derslerin yanında onaylı en az 20 dalış gerçekleştirmek gerekir. 2 yıldız dalıcı yanında 2 yıldız dalıcı ile en fazla 30 metre derinliğe inebilirken gece dalışı yapması serbesttir. 2 yıldız sahibi dalıcı onaylı 50 dalış sonrası teorik ve pratik sınavlardan başarılı olursa 3 yıldız dalıcı unvanını alır. 3 yıldız dalıcı her düzey dalışa önderlik edebilir ve gece dalışı, 30 metreye kadar dalış yapabilir ve yaptırabilir.
Dalış Ekipmanları
- Dalış Maskesi:
Tüplü dalışta burunluklu su altı gözlüğü kullanılır. Deniz altında görüşü direkt etkileyeceği için gözlük seçimi önemlidir. - Dalış Kıyafeti:
Dalış kıyafetleri deniz suyu ile vücudunuz arasında bir yalıtım sağlar. Vücut ısısının tehlikeli seviyelere düşmesini engeller. Su sıcaklığı ne olursa olsun dalış kıyafeti önemli ekipmandır çünkü su ısıyı havaya göre 25 kat daha hızlı soğurur. - Dalış Paleti:
Dalış paletleri çıplak ayak ile değil dalış patikleri ile giyilir. Tüplü dalış güçlü fiziksel kondisyon gerektirdiği için paletler su altında ilerlemeye yardımcı olur. - Dalış Patiği:
Ayağın üşümesini ve kramp girme riskini azaltan dalış patikleri aynı zamanda ayağı delici, kesici cisimlere karşı korur. Dalış paletleri ile birlikte kullanılır. - Denge Yeleği:
Bizi su altında doğru pozisyonda ve suyun istediğimiz derinliğinde tutmaya yarayan bir dalış ekipmanıdır. Dalış tüpünü daha konforlu taşımayı da sağlayan dalış yelekleri içindeki hava seviyesine göre istenilen derinliğe gitmeye de yardımcı olur. - Dalış Regülatörü:
Dalış tüpünden hava almayı sağlayan ekipmandır. - Dalış Tüpü:
Dalıcıya su altında hava sağlayabilmek için, sıkıştırılmış basınçlı hava ile doldurulmuş ekipmanlardır. Tüpler çelik veya alüminyumdan yapılır. Çelik tüpler ağırdır ve batmak için fazla ağırlığa gerek yoktur ancak korozyona yatkın oldukları için bakımı daha zordur. - Konsollar:
Tüpün içinde kalan hava miktarını, bulunduğunuz derinliği ölçerler. Tekli, ikili ve üçlü konsol olarak yapılandırılabilirler. Tekli tüpün içindeki havayı, ikili hem hava hem derinliği gösterirken üçlü konsollarda bu ikiliye bir de pusula eklenir. - Dalış Bilgisayarları:
daha güvenli dalış için farklı parametreleri ölçen cihazlardır. Dalış derinliği, su sıcaklığı, yüzeye çıkış hızı, önceki dalışta vücutta kalan nitrojen gibi farklı parametreleri ölçen akıllı saat benzeri bir ekipmandır.
- Photo by Sebastian Pena Lambarri on Unsplash[↩][↩]
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Dalg%C4%B1%C3%A7l%C4%B1k[↩]
- Photo by Jeremy Bishop on Unsplash[↩]
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Serbest_dal%C4%B1%C5%9F[↩]
- Photo by Paxton Tomko on Unsplash[↩]
